• notifications1
  • menü

Bugün : 19 Mart 2024 Salı

Gübrelemede Hangisini - Ne Zaman - Ne Şekilde - Nasıl Kullanacağız?

Tarımsal üretimin artırılması için, toprak işlenmeli, ekilmeli, sulanmalı, hastalık ve zararlılarla mücadele edilmelidir. Bütün bu işlemlerin yanı sıra bitki besleyici, üretimi arttırıcı çarelere de başvurmak gerekir.  Bitkiler de insanlar ve hayvanlar gibi gelişmeleri için beslenmek zorundadırlar.

 

Bitkiler besinlerinin büyük bir kısmını topraktan kökleri vasıtasıyla alırlar. Toprakta, yetiştirilen bitkilerin ihtiyacını karşılayacak miktarda besin maddesi yoksa gübreleme vasıtasıyla toprağa bitki besin maddesi verilmesi gerekir. Toprak eğer beslenmezse, bir süre sonra besin maddelerinin eksilmesi nedeniyle üretim azalır. Yeterli ve kaliteli ürün alabilmek için toprağın beslenmesi gerekir. Burada gübre nedir, gübreleme nedir, gübre çeşitleri ve gübrelerin yapısında neler bulunduğunu ve gübrenin bitkiye ve toprağa sağladığı faydaları göreceğiz.

  

UYGUN GÜBRELEME BOL MAHSUL, BOL PARA DEMEKTİR.

Bitkisel üretimde, amaçlanan verimin ve kalitenin sağlanabilmesi için organik ve inorganik kaynaklardan yararlanılır.

 

GÜBRE NEDİR?

İçerisinde bir veya birkaç bitki besin maddesini bir arada bulunduran bileşiklere gübre denir.

 

GÜBRELEME NEDİR?

Gübrelerin toprağa veya doğrudan doğruya bitkiye verilmesi işlemine de gübreleme denir. Gübreler yapılarına göre işletme ve ticari gübre olmak üzere iki gruba ayrılır:

 

İŞLETME GÜBRELERİ

İşletme gübrelerinin hayvan gübresi, yeşil gübre, kemik unu, kan tozu, boynuz ve tırnak tozu gibi çeşitleri vardır. Ancak işletme gübreleri içerisinde en çok hayvan gübresi kullanılır.

 

AHIR GÜBRESİ NEDİR?

Ahır hayvanlarının katı dışkıları ve yataklıklarını artıklarından oluşan karışıma ahır gübresi denir.

 

FAYDALARI NELERDİR?

Ahır gübreleri bitkilerin gelişimi için gerekli besin maddelerini sağlar. Aynı zamanda toprağın yapısını tarıma uygun hale getirir. Toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini düzenler. Ahır gübresinin toprağa verilmesi sonucu toprağın su tutma kapasitesi artar, geçirgenliği olumlu yönde etkilenir. Böylece ahır gübresi, suyun toprak yüzeyinden bağımsızca akmasına, buharlaşmasına ve tarıma elverişli torakları taşıyıp götürmesine engel olur. Gübreleme ile toprağın tarlada tutulması erozyon tehlikesine karşı tedbir olarak düşünülmelidir.

 

Ahır gübrelerinin uygulandığı topraklar daha kolay tava gelir ve işlenmesi kolaylaşır. İnce yapılı kumlu toprakların parça bağlılığını gevşetir, hava boşluklarını artırır ve toprağa bitki gelişimi için uygun bir yapı kazandırır. Ahır gübrelerinin önemli özelliklerinden biri de zengin mikro-organizma kaynağı olmasıdır. Toprakla karıştırılan ahır gübresi, topraktaki mikro-organizma sayısını ve etkinliğini artırır, biyolojik değişimlerin hızlandırılmasını sağlar.

 

Hayvanlar yedikleri yemlerdeki besin maddelerinin ancak %45 inden yaralanabilirler. Yemde bulunan bitki besin maddelerini yarısından fazlası dışkı ile ahır gübresine geçer. Bu nedenle ahır gübrelerinin içerdikleri besin maddelerinden dolayı, bitki için de zengin besin kaynağıdır.

 

BESİN MADDELERİ NEYE GÖRE DEĞİŞİR?

Ahır gübrelerinin içerdiği bitki besin maddeleri, elde edildikleri hayvanın türüne göre farklılıklar gösterir. Koyun ve tavuktan elde edilen ahır gübrelerinin besin maddesi kapsamı, sığır ve beygirden elde edilen gübrelere oranla daha yüksektir. Genç hayvanların gübreleri azot, fosfor, potasyum ve kalsiyum gibi bitki maddeleri açısından, yaşlı hayvanlardan elde edilen gübrelere göre daha düşüktür. Çünkü genç hayvanlar, kemik ve kas yapılarını geliştirmek için besin maddeleri ile proteinlere daha çok gerek duyarlar ve kullanırlar.

 

AHIR GÜBRELERİNİN BİTKİLERE YARARLI OLMASI NELERE BAĞLIDIR

Ahır gübresinin bitkilere yararlı olabilmesi için, içerdiği karbon/azot oranı büyük önem taşır. Bu oran yataklıkla birlikte taze sığır dışkısında 60/1 beygirde ise 40/1 dir. İyi bir ihtimar ve yanma ile gübredeki karbon/azot oranın 15/1 veya 20/1’e düşürülmesi gerekir. Ahır gübresi taze halde toprağa verilirse yüksek olan karbon/azot oranından dolayı, bitki bundan yararlanamaz, toprakta kurur. Bu nedenle ahır gübresinin ihtimarı ve fermantasyonu gerekir. Ahır gübresindeki organik madde ve besin maddeleri kaybını önlemek için, gübre tarlaya verilir verilmez pullukla toprak altına gömülmelidir. Aksi halde, gübre tarlada bekletilme süresine bağlı olarak değerlerinden çok şey kaybeder.

 

YEŞİL GÜBRE

İşletme gübrelerinden biride yeşil gübredir. Yeşil gübre baklagil cinsi bitkilerinden seçilir. Baklagiller havanın azotundan yararlanarak, köklerinde azot depolayan ve toprağın azotun zenginleşmesini sağlayan bitkilerdir.

 

TİCARET GÜBRELERİ

Gübreler içerisinde en sıklıkla kullanılan tür, ticaret gübreleridir. Gübre bayilerinde satılan ticaret gübreleri birleşimlerinde bir veya birden fazla bitki besin maddesine bir arada bulundurur. İşletme gübrelerinden farklı olarak yüksek miktarda bitki besin maddesi içerir ve suda kolayca çözünürler.

 

ÇEŞİTLERİ

Ticaret gübreleri içerdikleri besin maddelerine göre;

  1. -Azotlu
  2. -Fosforlu
  3. -Potasyum
  4. -Kompoze gübreler olarak 4 ana gruba ayrılırlar.

 

AZOTLU GÜBRELER

 

Şimdi bu gübreleri kısaca tanıyalım:

 

Amonyum Sülfat: Amonyum sülfat, beyaz renklidir. Ve toz şekere benzediği için halk arasında şeker gübre olarak da bilinir. Kimi zaman açık yeşil, mavi veya grimsi yeşil renkli de olabilir. Terkibinde %21 azot bulunan amonyum sülfat, asit reaksiyonlu topraklarda uzun süre kullanılırsa asitlenme yapabilir. Bu nedenle amonyum sülfat yerine amonyum nitrat kullanılmalıdır.

 

Amonyum Nitrat: Amonyum nitrat. Kireç ihtiva eder ve 100 kilosunda 20 kg ile 26 kg arasında saf azot verir.

 

Üre: Azotlu gübrelerden üre. İçerisinde en fazla azot bulunduran gübredir. 100 kilogramda 45-46 kilo saf azot bulundurur suda tamamen erir, beyaz renkli ve yuvarlak tanelidir. Üre bütün bitkilere rahatlıkla uygulanır. Sonbahar ve İlkbahar gübrelemelerinde, bitkinin gelişme dönemlerinde de kullanılabilir. Ürenin fazlaca verilmesi gerektiği durumlarda, verilecek miktar birkaç kısma bölünerek uygulanmalıdır.

 

FOSFORLU GÜBRELER

 

Süperfosfat: Süperfosfat danecikler halinde yani granül görünümündedir. Açık gri veya boz renkli olan süperfosfat içerisinde %16-18 oranında suda eriyebilen fosfor asidi vardır.

 

Triple süperfosfat: Fosforlu gübrenin diğer bir çeşidi de Triple süperfosfattır. 100 kilogramında 36-46 kilo arasında fosfor asidi vardır. Kirli beyaz veya gri danecikler halindedir. Uzun süre rütbeli yerlerde saklandığında su çekerek topaklaşır. Eğer topaklaşmış ise bu kesekler kırılarak kullanılabilir.

 

POTASYUMLU GÜBRELER

Ticaret Gübrelerinin potasyum içerenleri de iki tanedir. Bunlar;

 

Yurdumuz toprakları genelde potasyum bakımından yeterli durumda olduğundan, potaslı gübre tüketimi de sınırlıdır. Potasyum sülfat %48-52 oranında potasyum bitki besin maddesi içerir. Potasyum nitrat ise %46 oranında potasyum bitki besin maddesi içermektedir. Potasyumlu gübreler ancak, toprak analizi yaptırıldıktan sonra verilen tahlil sonuçlarına göre ihtiyacı olan yerlere, uygun miktarda kullanılmalıdır.

 

KOMPOZE GÜBRELER

Kopmoze gübreler birden fazla bitki besin maddesini bir arada bulundururlar. Kompoze gübrenin içerisindeki bitki besin maddeleri azot, fosfor, potasyum. Bunlar sırasına göre % olarak ifade edilir. Örneğin 15-15-15 kompoze gübrenin 100 kilogramında 15 kilo saf azot, 15 kilo fosfor, 15 kilo da potasyum oksit var demektir.

 

Diamonyum Fosfat: Diamonyum fosfat 20-20-0, 26-13-0 ve 15-15-15 terkibindedir. Diamonyum fosfat fosfor ve azot gibi iki önemli bitki besin maddesini içerir. Koyu gri veya kirli beyaz renkli danecikler halindedir. İçerisinde her bir kilo azota karşılık, yaklaşık 3 kg fosfor bulunur. Bütün bitkilerde kullanılabilir.

 

Diamonyum fosfatın 100 kilosunda yaklaşık olarak 65-70 kg saf bitki besin maddesi vardır. 20-20-0 terkibindeki kompoze gübrenin 100 kilosunda, 20 kilo saf azot, 20 kilo saf fosfor var; potasyum ise yok demektir. Gri-kahverengi granüller halindedir. Uygun şartlarda uzun süre saklanabilir ve her türlü toprakta kullanılabilir. 15-15-15 şeklideki kompoze gübrede azot, fosfor ve potas gibi temel bitki besin maddeleri vardır. Bu gübrenin 100 kilogramında 15 kilo saf azot, 15 kilo fosfor, 15 kilo potas vardır.

 

AŞILAMA

Gübreleri incelerken bitkilerde ünün veriminin ve kalitesinin arttırılmasında öncelikle baklagiller için uygulanan aşılama yönteminden de söz etmek gerekir. Baklagil bitkileri havadaki serbest azotu kendi başları kullanamazlar, bunun için gerekli baklagillerin toprakta bulunmaları şarttır. Eğer toprakta bakteri yoksa baklagil tohumları ekilirken bu tohumların hazırlanan mikrobiyel gübre veya nodozite bakteri kültürü ile kaplanması gerekir. İşte bu işleme AŞILAMA denir.

 

Baklagil tohumları aşılanarak ekilirse bitki köklerinden gelişmenin erken dönemlerinde nodozitler oluşur. Özellikle azot eksikliği görülen topraklarda, bitkiyi aşılamanın yararı belirli şekilde görülür. Ayrıca toprağa uygulanacak azotlu gübreden de kazanç sağlanmış olur. Baklagil bitkileri için kullanılacak bakteri türleri, Ekimden 1-2 ay önce Toprak Gübre Araştırma Enstitülerinden veya Köy Hizmetleri Araştırma Enstitülerinden sağlanabilir.

 

Gübreleme şekilleri

Gübre toprağı, banda verme, serpme, üstten veya yandan gübreleme, püskürtme, damla sulama şekillerinden hangisi uygunsa o şekilde verilir. Gübreyi yukarıda belirtilen şekillerden biriyle uyguluyorsak uygulamaya geçmeden önce ne miktarda verileceğini belirlenmesi önemli bir konudur. Gübrenin az veya fazla verilmesinin pek yararı olmayacağının da bilinmesi gerekir. En uygun gübre türüne ve miktarına karar verebilmek için mutlaka ekilecek tarladan toprak örneği alınmalı ve tahlil yaptırılmalıdır. Toprağa uygun gübrenin cins ve miktarını tespit eden laboratuvarlar toprak analizi yolu ile raporlar hazırlayarak çiftçiye yardımcı olurlar. Laboratuvarlarda toprak örnekleri, kimyasal yollarla analiz edilir.

 

Bitki Beslemede Rol Alan Maro Ve Mikro Elementler

Konu İle İlgili Dokümanlar

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi