• notifications1
  • menü

Bugün : 29 Mart 2024 Cuma

BİTKİ BESİN ELEMENTLERİNİN ALIMINA ETKİ YAPAN ETMENLER

Bitkinin fiziksel ve biyokimyasal aktiviteleri iç ve dış etmenlerin etkisi altındadır.Buna bağlı olarak bitki besin elementlerinin alımı artar, azalır yada değişmeden kalır. Bu etmenler;

  1. Sıcaklık,
  2. Işık,
  3. Havalanma,
  4.  pH,
  5. İyonların karşılıklı etkileri,
  6. Bitki çeşidi,
  7. Bitkinin büyüme durumu

 

Sıcaklık

Kök bölgesinde sıcaklığın değişmesi pasif absorpsiyonu olduğu gibi aktif absorpsiyonuda etkilemektedir. Sıcaklığın azalmasıyla molekül yada iyonların kinetik enerjileri azalmakta ve dolayısıyla bağımsız difüzyonda azalmaktadır. Kök bölgesinde sıcaklığın belli bir düzeyin üzerine çıkması sonucu iyon alımının hızla azalması besin elementi alımında rol oynayan enzimlerin işlemlerini yitirmeleri sonucu ortaya çıkar. Yüksek sıcaklıkta solunumun etkilenmesi, membranların geçirgenliği azalır ve buna bağlı olarak pasif absorbsiyon ve element birikimi azalır.
 

Düşük kök bölgesi sıcaklığının elementlerin alımı üzerine olan etkisi farklılık gösterir. Örneğin besin elementlerine kıyasla fosfor düşük kök sıcaklığından göreceli olarak daha fazla etkilenmektedir. Kök bölgesi sıcaklığı kalsiyum ve magnezyum alımına göre potasyum alımını göreceli olarak daha fazla etkilemektedir.

 

Işık

Işığın yeterli olduğu koşullarda yetiştirilen bitkilerin göreceli olarak daha fazla bitki besin elementi aldıkları yapılan çalışmalarla saptanmıştır (Keltjens ve Nijenstein 1987). Yapılan çalışmada karanlık ortamda bırakılan mısır bitkisinin nitrat alımı hızla düşerken, bitkinin ışıkta bırakılması ile nitrat alımı hızla artmaya başlamıştır. Bitkilerde gözeneklerin açılıp kapanmalarına ve fotosenteze etki yapmak suretiyle ışık, besin elementi alımını dolaylı olarak etkiler. Örneğin gözeneklerin daha fazla açılıp kapanması buna bağlı olarak buharlaşmanın artmasıyla bitkinin su ve besin elementi artar.

 

Havalanma

Yeterli düzeyde besin elementlerini alabilmeleri için bitki köklerinin oksijene gereksinim gösterdikleri yapılan çalışmalarla saptanmıştır.Su ile kaplı yada yeterince havalanmayan topraklarda bitkilerin besin elementi alımlarındaki gerileme kök bölgesindeki O2 miktarı ile yakından ilgilidir. Öte yandan iyi havalanmayan ortamlarda CO2 birikimi,solunum ve iyon alımını etkilediği gibi kök üzerinde de zehir etkisi yapar. Kök bölgesinde oksijen miktarının azalması özellikle potasyum ve fosfor alımını olumsuz şekilde etkilemekte, oksijenin düşük düzeyde olması durumunda element alımı çok azalmaktadır.

Oksijen Kısmi Basıncı (%)

Potasyum

Fosfor

20

100

100

5

75

56

0.5

37

30

Çizelge 1. Arpa bitkisinde kök bölgesine uygulanan oksijen basıncının element alımına etkisi

 

pH

Bitki besin elementi absorpsiyonu üzerine ortam pH’sının etkisi çeşitli şekillerde ortaya çıkar.Düşük pH’larda genellikle katyonların absorpsiyonu azalırken anyonların absorpsiyonları artmaktadır. Düşük pH’larda katyon alımı anyon alımına göre daha fazla etkilenmektedir.

  • Düşük pH’larda potasyum absorbsiyonu daha azdır.
  • Fosfor absorpsiyonu üzerine ortamın ph’sı önemli etki yapar.pH düşük ise H2PO4 iyonları çoğunlukta iken, yüksek pH’larda PO4-3 iyonları çoğunluktadır.
  • Yüksek pH larda bitkiler çeşitli mikro elementlerle demiri yeterince alamamaktadır.
  • Ortam pH sı düştükçe NO3 alımı artarken, NH4 alımı azalır.
  • İyon   alımı    üzerine    pH,   kök   büyümesini    engelleyerek    dolaylı    şekilde    etkili olabilmektedir.

 

 

İyonların Karşılıklı Etkileri

Oramda bulunan iki değişik iyonun birbirinin alımını olumsuz şekilde etkilemesi interaksiyon, olumlu bir şekilde etkilemesi sinergizm olarak tanımlanmaktadır. İyonlar arasındaki bu karşılıklı etki asal olarak iyonların kompleks oluşturdukları taşıyıcılarla yakından ilgilidir.Eğer bitkide yeterli miktarda taşıyıcı bulunuyorsa bir sorun yok demektir, eğer ortamda yeteri kadar taşıyıcı yoksa, bu durumda Mg gibi taşıyıcılarla kompleks kurma gücü zayıf olan elementlerin alımı azalır. Bir başka deyişle Ca ve K, Mg ye göre taşıyıcılarla daha güçlü bağ kurduğundan alımları daha fazla olmaktadır. İyon alımında iyonların karşılıklı olumlu etkileşimi ilk kez Viets (1944) tarafından saptanmıştır.Yapılan çalışmalarda, düşük pH’da Ca’un K alımını arttırdığı gibi uygulanan Ca’un Cl alımını da arttırdığı saptanmıştır.

 

Bitki Çeşidi

Bitkilerin ayrımlı miktarlarda besin elementi absorbe etmeleri genetik özellikleri ile yakından ilgilidir.Örneğin buğday, mısır ve ayçiçeği bitkilerinin çok az sodyum absorbe etmelerine karşın tuz seven bitkiler (halofitler) fazla miktarda sodyum absorbe ederler.

 

Bitkilerin sahip oldukları kök sistemlerindeki farklılık ta besin elementi alımını etkilemektedir.Yapılan çalışmalarda kireçli topraklarda baklagil bitkilerinin fosfor, potasyum ve sodyumu baklagil olmayan bitkilere göre daha fazla mobil (hareketli) hale getirdikleri belirlenmiştirç

 

Bitkilerin Büyüme Durumu

Uzun süreli araştırmalarda iyon absorpsiyonu üzerine büyümenin dikkate değer etkileri vardır. Bitkinin yada dokunun büyümesi sonucu değinim yüzeyinin artması, hücre sayısının çoğalması, yeni taşıyıcıların sentezlenmesi gibi besin elementi alımını olumlu yönde etkileyen gelişmeler olur. Bu arada hücre geliştikçe daha fazla alınan su ile hücre içi sıvısının yoğunluğu azalır ve buna bağlı olarak iyon alımı artar.

 

Gelişmesini tamamlamış hücreler, hızlı bölünen ve gelişen hücrelere göre çok daha az iyon absorbe ederler. Gelişmesini tamamlamış hücrelerde protein sentezinin yeterince yapılamaması ve gereksinim duyulan taşıyıcıların oluşmaması nedeniyle iyon alımınının büyük ölçüde durduğu ileri sürülmektedir.

x
Bu konu hakkındaki sorularınızı ya da görüşlerinizi bu alana yazabilirsiniz!

(55330 kodunu soldaki kutucuğa yazın!)

Bitki Gelişim Düzenleyiciler Nelerdir?

Bitki Gelişim Düzenleyiciler Nelerdir?

Bitki Gelişim Düzenleyiciler Hormonlar Tüm canlılar gibi bitkiler de büyüyüp gelişmek ve bünyelerindeki birçok fizyolojik olayları kontrol edebilmek için dokular arası bir iletişime ihtiyaç duyarlar. Bu iletişim bitkilerde hormon adı verilen kimyasal maddeler ile gerçekleşir. Bitkiler büyüme ve gelişimlerini devam ettirebilmek için ihtiyaçla...

Bitkilerde Sodyum Elementinin Önemi Nelerdir?

Bitkilerde Sodyum Elementinin Önemi Nelerdir?

SODYUM Bitkilerin Sodyum Alımı: Bitkiler Sodyumu Na+ iyonu şeklinde alırlar. Bitkilerde sodyum temelde floem iletim boruları içersinde taşınır. Bitkiler aldıkları sodyum miktarı ve sodyum tepkimeleri yönünden iki grup altında toplanır; a.Natrofilik bitkilerde, sodyumun bitki organları arasında üniform şekilde dağılır. b.Natrofobik bitkilerde ...

Bitkilerde Klor Elementinin Önemi Nelerdir?

Bitkilerde Klor Elementinin Önemi Nelerdir?

KLOR Bitkilerin Klor Alımı:Klor bitkiler tarafından kökleri ve toprak üstü organları aracılığıyla Cl- iyonu şeklinde alınır.Bitkilerin klor gereksinimi çok azdır.Klor alımı temelde besin çözeltisinin yada toprak çözeltisinin Cl- konsantrasyonuna bağlıdır.Klor alımı ve birikimi üzerine ortamda fazla miktarda bulunan NO3 ve SO4 anyonları olumsuz ...

Bitkilerde Kalsiyum Elementinin Önemi Nelerdir?

Bitkilerde Kalsiyum Elementinin Önemi Nelerdir?

KALSİYUM Bitkilerin Kalsiyum Alımı: Bitkiler kalsiyumu Ca+2 iyonu şeklinde alırlar. Aşırı derecede yıkanmış ve kireçleme yapılmamış asit topraklar dışında bitkilerin gereksinimlerinden fazla kalsiyum kök etki alanına kitle akımı ile taşınır. Bitkiler tarafından alınan kalsiyum miktarı bitkilerin genetik yapılarıyla yakından ilgilidir. Baklagil ...

Bitki Besin Elementlerinin Alımına Etki Yapan Etmenler Nelerdir?

Bitki Besin Elementlerinin Alımına Etki Yapan Etmenler Nelerdir?

BİTKİ BESİN ELEMENTLERİNİN ALIMINA ETKİ YAPAN ETMENLER Bitkinin fiziksel ve biyokimyasal aktiviteleri iç ve dış etmenlerin etkisi altındadır.Buna bağlı olarak bitki besin elementlerinin alımı artar, azalır yada değişmeden kalır. Bu etmenler; Sıcaklık, Işık, Havalanma, pH, İyonların karşılıklı etkileri, Bitki çeşidi, Bitkinin büyüme du...

Bitkilerde Bakır Elementinin Önemi Nelerdir?

Bitkilerde Bakır Elementinin Önemi Nelerdir?

BAKIR Bitkilerin Bakır Alımı: Bakır bitkiler tarafından temelde Cu2+ iyonu şeklinde alınır.Bitkiler doğal ve yapay organik bileşikler şeklindeki bakırı da aldıkları gibi yaprakları aracılığıyla bakır tuzlarını ve komplekslerini alırlar. Bitkiler bakırı çok küçük miktarlarda alırlar. Bakır alımında demir, manganez, çinko ve nikel gibi ağır metal...

Bitkilerde Kobalt Ve Silisyum Elementinin Önemi Nelerdir?

Bitkilerde Kobalt Ve Silisyum Elementinin Önemi Nelerdir?

KOBALT-VANADYUM-SİLİSYUM (KVS) Bitkilerin KVS Alımı ve İçerikleri: Kobalt bitkiler tarafından Co2+ iyonu şeklinde, Vanadyum VO2+ ve VO3 iyonu şeklinde, Silisyum Si(OH)3 şeklinde alınır. Bitkilerin KVS içerikleri sırasıyla, Co:40-180 μg/kg, V:1-10 mg/kg, Si:%0.5’ten daha az. Torakta KVS:Toprakların toplam Co içerikleri 1-70 mg/kg, V...

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi