• notifications1
  • menü

Bugün : 29 Mart 2024 Cuma

Bitkilerde Üretim Teknikleri ; Bitkilerde üretme ya tohumla (jenertif) veya dikimle (vejetatif) yapılır. Tohumla yapılan üretim, yani jeneratif üretim konumuza hayli uzak olup sadece çim sahalarını içine almakta olduğundan bu konuya değinmeyeceğiz. Vejetatif yani dikim yolu ile yapılan üretim metodları : Çelikle üretim, daldırma ile üretim, aşılama ile üretim gibi çeşitli bölümlerde kısaca incelenecek, daha doğrusu bilgi vermekle yetinilecektir.


A- ÇELİKLE ÜRETİM :

Üretilecek bitkilerden alınan canlı bir parçanın (gövde, kök, yaprak gibi) dikilerek yeni bir bitki oluşturması işlemidir. Çeliklerin dikileceği toprakların geçirgen, humuslu ve nehir kumu içeren bir karışımda olmasına dikkat edilir. Bazı taksonların köklendirilmesinde torf veya perlit ilavesi işlemi hem çabuklaştırır, hem de iyi sonuç alınmasını temin eder..
Çelikle üretimin birçok türü vardır. En önemlilerini ele alalım :

 

Gövde Çelikleriyle Üretme : Çeliklerin sertliğine göre 3 türlüdür. Yumuşak (yeşil) çelik,odunsu çelik ve sert (odun) çeliktir. Odunsu bitkilerin, taze. ilkbahar sürgünlerinden hazırlanan yumuşak çelikler daha çok süs bitkilerine uygulanır

 

Başlıca türler : Azela, Acer saccaarum (şeker akçaağacı), Akebia, Amorpha (yalancı çivit), Ampelopsis (amerikan sarmaşığı), Aralia, Buxus (şimşir), Calycanthus (kadeh çiçeği, kış çiçeği), Campsis, Caragana, Cercis (erguvan), Chamaecyparis (yalancı servi) Comus (kızılcık), Cotoneaster (Dağ muşmulası); Crataegus (Ak diken, geyik dikeni), Diospyros (Trabzon hurması), Elegnus (iğde), Evonymus japonica (taflan) Forsythia (Altın çanak), Hedera (Sarmaşık), Hydrange (Onanca), Laburnum (San salkım), Ligustrum (Kurtbagrı), Liridodendron (Lale ağacı), Lonicera (Hanımeli), Magnolia. Malus (Elma), Morus (Dut), Prunus (erik), Robinia (Yalancı akasya), Salix (Söğüt), Syringa (Leylak), Tamarix Yumuşak çelikler daha çabuk ve daha kolay köklenirler. Bunlar tepe tomurcuğu taşıyan sürgünlerden (baş çeliği) alınır. Çeliklerin boyu 7-12 cm. olup 2-3 boğumlu olmaları yeterlidir. Çelik kesilirken son boğumun l cm. altından kesilmeli ve sabah erken saatlerde hiç bekletilmeden dikilmelidir. Burada dikkat edilecek önemli noktalardan birisi de çeliğin ters dikilmemesidir. Tomurcuklar yukarı bakacaktır.


Odunsu çelikler : Rhododendron (Orman gülleri), Pittosporum, Camelia, Azela, Prunus laurecerasus (Laz kirazı), Taxus (porsuk), Cryptomeria, Juniperus (ardıç) gibi toksanlara uygulanır. Çelikler Ağustos-Eylül de genç ağaçlardan alınır. Ağaç yaşlı ise bunların alt dallarından seçilebilir. Boylan 7-15 cm. olabilir. Odun çelikleriyle yapılacak üretimde, yaşını doldurmuş, odunlaşmış sürgünlerden ilk baharda alınan çelikler kullandır.
 

Kök çelikleriyle üretme

Bu metod, kök sürgünü verebilen bitkilerde uygulanır. Başlıca türler: Ailanthus (Kokarağaç), Aesculus (at kestanesi), Albizzia (pasa bıyığı), Calycanthus (Kadeh çiçeği), Cydonia japonica (süs ayvası), Daphne, Dex (Papaz külahı, Lagerstromia (Oya ağacı), Rhododendron (Orman gülü), Rhus (Sumak), Robinia (Yalancı akasya), Sringa (leylak), Wisteria (Mor salkım). Kökten alınan çiçeklerin boylan, gevrek yapıda olanlarda 3-5 cm., etli yapıda olanlarda ise 5-8 cm. dir.


Yaprak çiçekleriyle üretme :

Yapraktan yeni bir bitki üretilmesidir. Yaprağın yalnız aya kısmı kullanılır. Yaprak çeliğinin alınması hava koşullarına bağlıdır. Optimal koşullar : Isının 18-24°C, hava neminin yüksek ve ışığın bol olduğu koşullardır. Bu koşullarda iyi sonuç alınır. Başlıca türler : Afrika menekşeleri, Sansevieria (Sansavarya), Eeheveria (Acı dülek), Crassus, Sedum (Dam koruğu), Camelia, Ficus elestica (kauçuk) gibi süs ve saksı bitkilerinden ibarettir.

 

Aşı ile Üretim:

Bitkilerin, sus bitkilerinin ve bilhassa meyve ağaçlarının üretilmesinde kadim tarihten beri uygulanan bir metodtur. Doğada, ormanlarda dalların birbirine sürtünmeleri sonucu kendiliğinden oluşan bir çeşit aşılanmanın, ilk insanlar tarafından görülerek meyve ağaçlarının iyileştirilmesinde kullanılmaya başladığı düşünülmektedir. İyi nitelikli bir ağacın tohumu, ya da bir meyvenin çekirdeği ekilse, sonuçta o bitkinin özelliklerini taşımayan değişik bir bitki elde edilir. Bunun sebebi, bunların çoğunun hibritlerinden, melezlerinden elde edilmiş olmasındandır.


Bu sebepten çekirdekle yapılmak istenen üretimde nitelikleri değişerek asıllarına (anacına) çeken başka çeşitler ortaya çıkacaktır. İşte bu sebepten, aşılama veya çelikleme metodları ortaya çıkmıştır. Çelikle ve aşılama ile yapılan üretimlerde o bitkinin özellikleri bozulmadan devam eder. Aşı ile üretim en emin ve çabuk sonuç alınan bir tekniktir. Aşı için bir ANAÇ ve bir de DAMIZLIK AĞAÇ veya fidan gerekir. Özerine aşı yapılacak ağaç veya fidana ANAÇ; kendisinden ası kalemi almana ise DAMIZLIK AĞAÇ denir.


Aşının ya da aşılama tekniğinin bir çok türü var ise de bunları iki ana grupta toplamak mümkündür

1- Göz Aşısı veya Yaprak Aşısı

2- Kalem Aşıları


Göz Aşısı veya Yaprak Aşıları:


Adi Göz Aşısı (Yaprak aşısı. Boru Aşısı ve Kabuk Aşısı'dır. En çok kullanılanı Adi Göz Aşısı veya Yaprak Aşısıdır. Bu aşı ilkbahar sonu-yaz başlangıcında ve bir de sonbahar da olmak üzere iki mevsimde yapılır. Bunlardan Mayıs-Haziran aylarında yapılan göz aşısına "Sürgün Göz Aşısı" ve Eylül-Ekim aylarında yapılanına da "Durgun Göz Aşısı" denir.


Sürgün göz aşısı kışa kadar büyüme yaparken Durgun Göz Aşısı latent devresine girip kışı öyle geçirir ve ancak ilkbahar da sürmeye başlar. Bu suretle daha kuvvetli büyür. Yaz dönemi kısa süren bölgelerde don rizikosu sebebiyle Durgun Göz Aşısı yapmak isabetli olur.


Göz aşısı için Damızlık ağacın yıllık sürgünlerinin olgunlaşmış olanları seçilir. Kesilen bu parçanın yapraklan, saplarının yarısı kalacak şekilde koparılır. Göz'ü çıkarmak için sürgün elde ters tutulur. Aşı çakısı ile göz hafifçe kesilir. Kendisine aşı yapılacak olan Anacın yumuşak kabuklu bir yerinde çakı ile (T) harfi seklinde bir çizgi yapılarak, kabuk, çakının ucu ile hafifçe kaldırılır (açılır) ve açılan bu yarığa evvelce hazırlanmış Göz yerleştirilir. Gözün dışarda kalan kısmı kesilerek atılır. Rafya ile sıkıca bağlanır. 15 gün sonra rafya çözülür veya kesilip atılır. Rafya yerine ince soyulmuş dut veya söğüt dalları da bağ olarak kullanılabilir.

 

Boru aşısı Ceviz, kestane, sakız gibi ağaçlara uygulanır. Boru aşısı için Damızlık kaleminden, üzerinde bir göz bulunan bir kabuk parçası boru şeklinde çıkarılır. Anac'ın tepesi kesilerek uygulanacak kısmın kabuğu soyulur, boru şeklindeki kabuk buraya geçilir. Gene rafya ile bağlanır.


Kalem aşıları Bahçe ve Süs Bitkileri ile meyve ağaçlan için uygulanır. Yüksek boylu süs bitkilerine PENDULA (Sarkık) formlu taksonlann aşılanması bu metodla yapılır. Morus'a Morus pendula, Betula'ya Betula ' alba Pendula, Fagus silvatica Pendula, Fagus'a Fagus silvatica Pendula gibi... Özerinde birkaç tane tomurcuk (göz) bulunan gövdeye Kalem denilir.
Kalem aşılarının çeşitleri :Bindirme ve kopulasyon. Yanaştırma, Yarma, Kabuk aşısı


Bindirme veya kopulasyon Aşısı : Aşılanacak olan Anac'ın çapı kadar kalınlıkta seçilen damızlık kalemi, birbirine yapışacak şekilde ve eğik olarak kesilirler Bu kesilen yüzeyler birbiri ile iyice çakışacak şekilde birleştirilerek sıkıca bağlanır. Bu tarz aşılanmanın mevsimi Mart-Nisan aylarıdır.Castanea, Clematis, Coraus, Cratae-gus, Malus, Pirus, Syringa,Ulmus, Weigelia cinslerinin türleri ve alt türlerine uygulanır

 

Yanaştırma Aşısı : Tohumdan üretilmesi halinde bazı özellikleri kaybolan süs bitkilerinden, kısa zamanda büyük ve sağlıklı bir birey elde etmek için uygulanır,
 
 

Örneğin : Picea abies Engelmannili glauca uygulaması gibi. Aşının vetasyon periyodunda yapılması lazım gelir.
Bu suretle aşının yarasının kapanması çabuk olur. Yanaştırma metodunda, Anaç ile Damızlık bireylerin birbiri ile yapışacak yüzeyleri Kambiyum tabaklanna kadar açılıp her ikisinin açılan yüzeyleri üst üste getirilip sıkıca bağlanır. Yaranın hava almaması için de macunlanır.


 

Yarma Aşı :

Bu aşı genelde tepe seviyelerinde yapılır. Yarma aşı yapılacak ağaçlar yaslı ve kuvvetli olmalıdır.Çiftçilerimiz bu aşıyı çok iyi bilirler. Aşılanacak Anacın tepesi düz bir şekilde kesilir. Kesilen yüzey keskin bir bıçakla düzeltilir ve pürüzleri giderilir. Daha sonra özel Aşı Baltası ile ve ağaç tokmakla vurularak anaç ortasından yarılır. Aşı kalemlerinin uçları sivriltilerek, daha doğrusu inceltilerek, anaçta açılan yangın karşılıklı iki tarafına iki kalem yerleştirilir. Rafya ile bağlanıp aşı macunu sürerek yara yerleri örtülür. Böylece aşının çabuk tutması temin edilmiş olur. Latent döneminde Hibiscus syriacus (Ağaç hatmi), Camelia, Viburnum (Karto pu), Larix (Melez), Vitis (asma), Abies (Köknar), Cedrus (Sedir), Pinus (Çam) cinslerinin tür ve alt türlerine uygulanır.

 
Köklendirme:
 
Anaç bitkilerinin sürgünlerini anaçtan ayırmadan köklendirip ayırma metodudur. Bir çok süs bitkisi dallandırma ile üretilir. Comus (Kızılcık), Viburnum (Kartopu), Corylus (Fındık), Sringa (Leylak), Wisteria (Mor salkım), Ficus pumila (sarmaşık), Ficus elestica (kaucuk)

 

Toprağa yakın dallardan birisini, toprağın içine gömebilirsiniz. Bitki köklendikten sonra, ana gövde yönünden kesip, başka yere taşıyabilirsiniz. Köklendirmek istediğiniz dalın üzerinde bir çentik açtıktan sonra, çevresine torf koyup bir bez ile sarınız. Çentiğin kapanmaması için araya bir dal parçası koymak iyi olabilir. Ya da dalın çevresindeki kabuğu çepeçevre kaldırıp, aynı işlemi yapabilirsiniz.
 


Aşı Macunları:
 
Aşı macunlan, üretim arasında oluşan yaraların kapatılmasında ve açıkta kalan soyulmuş kısımların atmosferik etkilerden ve bitki zararlarından koruma isinde kullanılır. Bu macunlar piyasada satılırsa da, bulunmaması gibi bir olasılık karşısında iki reçete vereceğiz.


1- Soğuk Aşı Macunu :

2 kg. ham recine (çam sakızı)2 çorba kasığı beziryağı100 gr. balmumu300 gr. Mavi ispirto Çam sakızı ateşte eritilir. Beziryağı ve balmumu ilave edilip iyice karıştınlıp homojen hale getirildikten sonra ateşten indirilip ılık duruma gelince ispirto ilave edilip yavaş yavaş karıştırılır. Soğuduktan sonra bir kaba alınarak kullanılır.


2- Sıcak Aşı Macunu :

2 kg. reçine80 gr. içyağı200 gr. Balmumu İçyağı ile balmumu bir kapta eritilip daha evvel dövülerek hazırlanmış reçine karıştırılıp homejenize edilir. Kullanırken hafif ateşte ısıtılır.
 


Sulama:

Süzgeçli bahçe kovası, fide sulamalarında, ya da çok küçük ev bahçelerinde kullanılır. Diğer sulamalar hortumlar yada sulama armatürleri ile yapılır. Hortumların bezli ve kauçuk olanı tercih edilmelidir. Diğer plastik hortumlar daha ucuz olmasına karşın serttir, kullanılması zordur.


Günlük sulamalar hortumlarla yapılır. Hortumun ucuna dağıtıcı (ruepus) yerleştirilmelidir. Dar uzun alanların sulanması delikli borularla iki yana doğru yapılır. Yuvarlak alanlarda döner fıskiyeler, kareye yakın olanlar için ise gezici döner fiskiyeler, diğer uzak mesafeler için de püskürteçler kullanılır. Son zamanlarda artık bu işin profesyoneli olan firmalar, toprak altına ankastre tertibat döşeyerek hiçbir boş alan kalmayacak tarzda bir anda her yeri homojen bir şekilde sulayacak döşemler yapabiliyorlar. Ayrıca suyu sadece kök alanına dağıtan bu suretle hiç su zayiatı vermediği gibi suyu en optimal şekilde veren döşemler de keza piyasada gene bu isi yapan firmalarca ve bir projeye göre yapılmaktadır.


Sulamalar, yazın kızgın güneş altında yapılmaz. Böyle zamanlarda ve yerlerde sulama ya sabah çok erken saatlerde, ya da öğleden sonra güneş ısınlarının etkisi azaldığı saatlerde yapılır. Don tehlikesine önlem olarak Mayıs ayına kadar sabahları, daha sonra, güneşin verilen suyu buharlaştırma olasılığına karşı, akşamları sularız. Bu suretle bitki suyu rahat emecektir. Rüzgarların çok estiği günlerde, toprağı çabuk kurutacağından, bunu da dikkate alarak, böyle zamanlarda ekstradan toprakların sulamasını yapmalıyız.


Kolay kırılır bitkiler köklerinden sulanır. Birçokları bitkilerin yapraklarından da sulandığını farzederek yaprakları sular. Bu yanlıştır. Bitki asla yapraklarından su emmez. Ancak yaprakların stomatları tozlardan, kirli havadan etkilenerek kapanabileceğinden, yapraklar ancak yıkanır ve bu maksatla kirlendiklerinde sulanır. Bir de yaprakların suyu yavaş yavaş aşağıya süzdüğünü hatırlamalıyız,


Bahçe içine döşenen sulama döşemleri, don rizikosu olan yerlerde toprağın 60 cm. altında olmalıdır. Hortum takılacak bahçe muslukları rakorlu olmalıdır ki hortum rahat ve kolay takılıp çıkarılabilsin. Bu musluklar ya da vanalar toprak altında ise bunların kapaklı dolaplar içinde olmasına dikkat etmeliyiz. Toprak altına döşenen borular genelde madensel (galvenizli) olursa da, günümüzde özel plastik borular bunların yerini almıştır. Zira bunlar hem bükülebilir olduğu için dirseklerde tıkanıklık problemini ortadan kaldırırlar, hem de çürüme olasılığı yoktur (plastikler doğada normal koşullarda 400 yılda ancak çürüyüp yok olmaktadır).


Kuyu suları, artezyen sulan gibi fazla kireç içeren sular bazı süs bitkileri (Gamelia, Gardenia, Rhododend-ron, Bromeliacee familyasındaki bitkiler, orkide...) için uygun değildir. Bunlardan özellikle orkide sudaki klora karşı çok duyarlıdır. Fazla kireçli suları özel cihazlarla yumuşatılmalıdır. (Böyle bir aygıtımız bulunmaz ise, pratik olarak l lt. kireçti suya 2gr. hesabıyla Demir sülfat, Potasyum hidrokarbonat ilave edilerek oda sıcaklığında bir süre bekletilir. Tabii bu sonuncusu daha çok küçük mahaller ve saksı çiçekleri için yapılabilir). Bir de en önemlisi asit sulardan kesinlikle kaçınmalıyız.

x
Bu konu hakkındaki sorularınızı ya da görüşlerinizi bu alana yazabilirsiniz!

(30825 kodunu soldaki kutucuğa yazın!)

Bitkilerde Fotosentez Olayı Nasıl Gerçekleşir?

Bitkilerde Fotosentez Olayı Nasıl Gerçekleşir?

Bitkilerde Fotosentez Fotosentez ve fotosentez denklemi ; Fotosentez ya da ışılbileşim, klorofil (kloroplastlarda) taşıyan canlılarda ışık enerjisi kullanılarak organik bileşiklerin üretilmesi olayı. Bu yolla besin üreten canlıların tümüne fotosentetik organizmalar denir ve bunların büyük bir çoğunluğunu planktonlar ve bitkiler oluşturur. Işığ...

Bitkilerde Dormansi Ve Vernalizasyon Nedir?

Bitkilerde Dormansi Ve Vernalizasyon Nedir?

a. Dormansi: Sıcaklık, su, oksijen gibi çimlenme etmenleri yeterli düzeyde bulunsalar bile, kimi bitki tohumlarının çimlenmedikleri görülür. Olgunluğa yeni erişmiş tohumların çimlenebilmeleri için genellikle belli bir sürenin geçmesi gerekir. Böyle tohumlarda embriyo ve endosperm bulunmasına karşın çimlenme gerçekleşemez, işte içsel nedenlerle t...

Bitkilerde Döllenme Olayı Nasıl Olur?

Bitkilerde Döllenme Olayı Nasıl Olur?

Döllenme Tepeciğe taşınan çiçek tozları burada çimlenir. Çiçek tozu borusu dişicik boyuncuğunda ilerlemeye başlar. Dişicik boyuncuğu içerisinde ilerleyen çiçek tozu borusu mikropilden embriyo kesesine girer. Generatif çekirdekleri (2 adet) embriyo kesesine boşaltır. Bunlardan biri yumurta hücresi ile birleşerek (döllenme) 2n yapılı zigotu, diğe...

Bitkilerde Doğru Sulama Teknikleri Nelerdir?

Bitkilerde Doğru Sulama Teknikleri Nelerdir?

Bitkilerinizin yaz aylarında başını eğmesini istemiyorsanız onlara bol miktarda su vermeniz gerekir. Peki su miktarı ve sulamanın sıklığı ne olacak, su yukarıdan mı yoksa aşağıdan mı verilecek? Bitkilerinizin sulanmasıyla ilgili akıllı ve faydalı bazı bilgileri burada bulabilirsiniz. Kural 1: Nemin eşit dağılmasını sağlayın Çoğu bitki için n...

Bitkilerde Üretim Teknikleri Nelerdir?

Bitkilerde Üretim Teknikleri Nelerdir?

Bitkilerde Üretim Teknikleri ; Bitkilerde üretme ya tohumla (jenertif) veya dikimle (vejetatif) yapılır. Tohumla yapılan üretim, yani jeneratif üretim konumuza hayli uzak olup sadece çim sahalarını içine almakta olduğundan bu konuya değinmeyeceğiz. Vejetatif yani dikim yolu ile yapılan üretim metodları : Çelikle üretim, daldırma ile üretim, aşıl...

Bitkilerde Bodurlaşma Neden Olur?

Bitkilerde Bodurlaşma Neden Olur?

Bitkilerde bo noksanlığında uç sürgünlerindeki genç yaprakların dip kısımlarında renk açık yeşile döner, gövde ve yapraklarda şekil bozukluğu olur. Bitkiler bodurlaşır. Bor: Hücre içindeki fonksiyonu tam olarak bilinmemekle birlikte, şekerlerin taşınması ve hücre duvarı oluşumunda, kalsiyumun kullanılmasıyla ilgili rolü olduğu düşünülmekted...

Bitkilerde Soğuk Stresi Nedir?

Bitkilerde Soğuk Stresi Nedir?

BİTKİLERDE SOĞUK STRESİ Soğuk stresi genellikle 0-15 C arasında değişen sıcaklıklarda görülür. Sıcak seven tropik ve yarı tropik bitkiler 15 C’ın altındaki sıcaklıklarda soğuk stresi gösterirler. Soğuk iklim bitkileri ise bu sıcaklıklara kolaylıkla adapte olarak gelişimlerini sürdürürler. Turunçgiller, pamuk, çeltik, şeker kamışı, soya fa...

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi