• notifications1
  • menü

Bugün : 29 Mart 2024 Cuma

TÜTÜN İLAÇ BAHARAT BİTKİLERİ

Tıbbi ve aromatik bitkilerin üretiminde amaç; verimden ziyade kalitesidir.

 

Kaliteye etki eden bu maddeler nelerdir.

Eser; Bitkilerde az miktarda ama etkili miktarda olan.

Alkoloid Bitkiler → Güzel hatun otu, Boru çiçeği, Haşhaş, Tütün

İçerdikleri etkili madde miktarına göre bitkileri tıbbi yada aromatik diye ayırabiliriz. Her aromatik bitki, tıbbi bitki olarak kullanılabildiği halde  her tıbbi bitki aromatik bitki olarak kullanılamaz.

 

Aroma; Hoş koku, tat. (uçucu yağlardan kaynaklanır.)

 

Uçucu yağlar; Hücreler arasındaki boşluklarda biriken, bu boşluğun patlaması ile gaz haline geçen hoş kokulu gazlardır.

Bitkilerde uçucu yağların miktarı en fazla %5 tir. 

Sekonder

Metabolit

Antioksidan

Uçucu Yağlar

Alkoloidler → fizyolojik etkiye sahip maddeler olması gerekir.

Patates → Solanin

Biber   → Capsasin

Tütün   → Nikotin

 

Tütün

400 yıllık geçmişi olan bir bitkidir. 1600’lü yıllarda Amerika’dan ülkemize getirilmiştir. Ülkemizde 200 bin hektar tarım alanına sahiptir. 8-10 milyon nüfusu ilgilendiren bir üründür. Dünyada kalite grubu tütün bakımından en önemli ülkelerden biri konumundayız. Ülkemizde tütünle ilgili 8-10 büyük fabrika bulunmaktadır.

Tütün sorhocam ile ilgili görsel sonucu

Tütün hangi amaçlarla üretiliyor

  1. Sigara sanayinde
  2. İnsektisit sanayi (Böcek öldürücü ilaç)
  3. Tohumlarında phitin maddesi (verem)
  4. Doymamış yağ asitlerince tütün tohumu zengindir.

Tütün tüketimi ile 200 civarında katran ve türevi vücuda alınıyor.

Enfiye→ çiğnemek suretiyle tüketme.

Dolgu Tütün; Kalitesi düşük olup çok üretilen

Fenolik Bileşikler; Metabolizmaya pozitif etkisi olan organik bileşiklerdir.

Kıraç şartlarda yetiştirilen tütünler fenolik bileşiklerce daha zengin olduğundan daha kaliteli olurlar. Sulanan yerlerde gübreler (azotlu) verimi arttırır, kaliteyi düşürür.

 

Tütün Ekim Sahaları

Ülkemizdeki ekim sahalarının %60 ı Ege, %15 i Marmara ve Karadeniz %15 i D.Doğu ve D.Anadolu da üretilir.

Tarım ürünleri ihracatında önemli bir yere sahiptir. 8 milyar dolar tarımsal ihracatımız var. Bunun 500 milyon doları tütün ihracatıdır.

Verim→ Kuru yaprağı 100 kg ortalama verim verir.

Tek yıllık olarak yetiştirilmektedir. 1-1,5 m boylanabilir. Virjinya tipinde 2 m ye kadar boylanabilir. Dallanma istenmez (çünkü yaprak gelişimini olumsuz etkiler).

Kök: 25-30 cm derinliğe iner. Kuraklığa dayanıklıdır.

 

Tütün yaprak ayasına kıta, sapa bağlandığı yere zenep denir.Yaprak ayası bitki dalına sapsız bağlanıyorsa buna yaşmak denir.

 

Tütün Kalitesine Etki Eden Faktörler nelerdir?

  1. Yaprağın kalınlığı
  2. Yaprağın rengi
  3. Yaprağın kimyasal bileşimi
  4. Hastalık ve zararlıya bulaşıklığı
  5. Nem oranı

 

Renk→ Renk pigmentleri kalite ölçüsüdür En iyisi kehribar renginde olandır.

 

Kuru yaprakta neler bulunur

Karbonhidratlı maddeler

Azotlu maddeler

Fenolik bileşikler (%5-6 organik asit, %1 uçucu yağlar, %5-6 inorganik bileşikler, %85 inorganik maddeler)

 

Tütünde Kalite =   Suda Eriyebilen K.hidratlar + Uçucu Yağlar + reçine + fenolikler + organik asitler

 

Nikotin + Protein + Azotlu Bileşikler + Kül (Cl)

 

Dögütasyon: Ağız ya da burunda bıraktığı etkiye göre yapılan bir testtir. Tütünde dögütasyon testine tabi tutulur.

Grad: Tütünün kalitesine göre fiyatlandırması.

 

Tütün Kalitesine Etki Eden Faktörler nelerdir?

  1. Yanma
  2. Sertlik (içerdiği nikotin miktarı ile ilgili, en sert Karadeniz de)
  3. Tat (Eriyebilir formdaki karbonhidratlar; glikoz, sakaroz vs.)
  4. Aroma (burunla test edilir.)(toz ekstre ya da sulu ekstre alınır)
  5. Tokluk (Hem nikotin hem şekerin aynı anda yüksek olmasından dolayı ortaya çıkan bir özelliktir.)

 

Tütünde istenmeyenler.

Azotlu maddeler, Renk Pigmentleri, Tanenler, Reçine

 

Reçine; bitki bünyesinde genellikle sekonder metabolit salgısı olarak savunma amacıyla salgılanmış olan salgıdır.

Ülkemizde Tütün Bölgeleri

Tütün bitkisi tüm bölgelerde yetiştiriciliği yapılabilecek bir bitkidir. Tekel tarafından üretim izni verilmesi nedeniyle tekelin izin verdiği yerlerde yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Karadeniz → Samsun, Bafra, Sinop, Artvin, Tokat önemli yetiştiricilik yapılan kesimlerdir. Nikotin oranı %7 ye çıkan Akçaabat tütünü insektisit yapımında kullanılır.

Ege → Ülkemizdeki yetiştiriciliğin %60’ının yapıldığı bölgedir. Egede altyapısı bulunmaktadır. Denizli, Manisa, Aydın, önemli illerdir. Torbalı da tütün sanayi kuruludur.

Marmara → Hendek, Düzce, Edirne, Bursa, Balıkesir

Doğu-Güney Doğu → Malatya, Muş, Hekimhan, Bitlis, Şemdinli, Siverek, Mutki, (Yayladağı - tönbeki)

 

Tütünün Adaptasyonu

Tütün adaptasyonu geniş bir bitkidir. Toprak yapısı isteği bakımından fazla seçici değildir. Kalite tütünlerinin yetiştiriciliğine taban topraklar uygun değildir. Çünkü bu topraklarda organik madde zengin, su miktarı yüksektir. Kır, hafif eğimli, fakir, kıraç topraklar daha elverişlidir. Ph 4,5 – 5,5 arası topraklar uygundur. Cebel yerleri sevmez.

 

Tütünde Ekim Nöbeti

Ekim Nöbeti; Verimliliği arttırmak için tarlada art arda farklı ürünleri yetiştirme olarak tanımlanır. Tütünde münavebeye pek fazla dikkat edilmez. Topraktan çok fazla besin kaldırmadıkları için münavebe yapılmayınca çok fazla verim kaybı olmaz.

Maviküf Sulama ve nem ile ortaya çıkan bir hastalık. Bu nedenle dolgu tütünde münavebeye dikkat etmek gerekir.

Tütün vejetasyon süresi 9 ay gibi uzun bir süredir.

 

Fide Yetiştirmenin Amacı

  1. Vejetasyon süresi 0 C derecenin altına düşmemelidir. Antalya ve Ege hariç diğer yerlerde 0 ın altında olan günler olduğundan fide dönemini kontrollü fideliklerde yetiştirmek gerekir.
  2. 1 gramda 10.000 tohum vardır. Çok küçük olduğundan direk tarlaya ekimi zordur.

 

Yastık

Soğuk yastıklarda ısıtma yapılmaz, 1/3 kum, 1/3 yanmış gübre, 1/3 bahçe toprağı ile hazırlanır.

Konya gibi yerlerde sıcak yastık yapılır. En alta sönmemiş kireç, üste yanmamış gübre bunun üzerine harç toprağı konur.

 

Fide Yastığı Tohum Ekimi

1 m2 ye 1- 2 gram tohum ekilir. Tohumun 20- 30 katı kumla karıştırılarak homojenlik sağlanmaya çalışılır. Tütün fideliklerinde m2 den 2000- 3000 civarı sağlıklı bitki elde edilir. Tohumlar fideliğe 0,5 cm derinliğe ekilir.

Fideler 6- 7 yapraklı olunca tarlaya sıra arası 60 cm ve sıra üzeri 30 cm olacak şekilde dikilir.

 

İşçiliği

İşçiliği çok olduğu için yetiştiriciliğin tüm aşamalarına aile fertlerinin tamamı katılır. Çapalama işleri yapılır. Bir çapa, Bir su yerini alır oldu. Dolgu tipi tütünlerde tepe ve koltuk kırma işleri yapılır.

 

Hasat

Tütün 5 -6 defa hasat edilen, hasat süresi bir ay kadar olan bir bitkidir. 5- 6 günde bir aynı fizyolojik özellikteki yapraklar el ile toplanır.

 

Hasat Olgunluk Belirtileri

  1. Yaprakta kendine has kınalaşma olmalı
  2. Kalite izleri olan kurbağalaşma dediğimiz kendine has lekelerin oluşması gerekir.
  3. Yaprağın kendinden geçip aşağı sarkması
  4. Alt yaprakların sararması
  5. Kırım esnasında yaprağın çıkardığı ses

 

Aynı fizyolojik özellikteki yapraklar şişlere dizilerek ipten geçirilir, 3 metrelik çubuklarda kurutmaya alınır. Soldurma ve su kaybetmeleri sağlanır.

 

Kurutma

Soldurma ile yaprakta %50 nem kaybettirilir. Kurutma işlemi kaliteye etki eder. İki tip kurutma şekli vardır.

 

1.Vagon Usulü Kurutma; Çıtaların vagon üzerine asılması ile güneşli havada dışarı çıkarma, kapalı havada içeri alma şeklindedir.

Kurutma direkt kaliteye etki etmektedir.

2.Duvardaki Çivilere Asarak Sundurma Altında Kurutma

 

Denkleme; Tütünde balyalama, paketleme işlemine denir. 20- 30 çıta bir balya olacak şekilde telis çuvala basılır.

 

Kurutma Problemleri (Hataları)

  1. Yağmur ve çiğ gibi nem nedeniyle yaprakların birbirine yapışması ve yaprakta büyük lekeler oluşması
  2. Güzleme; Sonbaharın erken gelip erken hasat yapılması sonucu kurutma hatası

 

Fabrikada İşleme

  1. Tavlama; Suni ortamda yumuşatma için su verme.
  2. Uygun olmayan yaprakların ayıklanması
  3. Kıyma
  4. Fermantasyon işlemi (yaprağın olgunlaştırılması) ( Yapay aroma vs. ilavesi)

Fermantasyon (şekerlerin alınabilir forma dönüştürülmesi) sonucu kalite gelir. Azotlu maddelerin, Organik asitleri, nikotin oranının azalması, yaprağın sararması, tanen, reçine, fenolik maddelerin arttırılması

 

Seçme Tütün;

El; aynı anda olgunlaşan yaprakların kırılması

Ekotip; Bir bölgenin ekolojik yapısına göre uyum sağlamış, adapte olmuş olması, çevre etkisi

Kemotip; Yetiştirildiği bir bölgenin ekolojik yapısından dolayı kazanmış olduğu kimyasal özelliklerdir. Kimyasal yapısı üzerine etkisi

Populasyon; Bir bölgede uzun yıllar yetişen aynı türe ait bitki topluluğu.

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi