Küsküt Otu Nedir?

Küsküt

Cuscuta spp. (Cuscuta campestris, C. approximata)

Hastalık Tanımı : Küsküt, bazı yerlerde şeytan saçı, verem otu, kızıl ot gibi adlarla tanınır. Cuscu-ceae familyasının tek üyesi Cuscuta cinsidir. Dünyada 200 civarında türü yayılış gös-erir. Klorofilsiz, sarınıcı tam parazit bitkilerdir. İpliksi gövdeleri ile konukçularına sarılarak, emeçleriyle onlardan su ve besin maddeleri alırlar. Yapraklan braktelere indirgenmiş olup, görevleri yoktur. Çiçekleri küçük olup kimos çiçek durumlarında toplanır. Çiçeklerde çoğu kez sepaller birleşik; genellikle beş parçalı ender olarak dört veya üç parçalıdır.

Stamenler korolla tüpüne bağlı olup, türlerinin çoğunda stamenler altında staminal brakte bulunur. Ovaryum iki karpelli olup her karpelde iki tohum taslağı yer alır. Stiluslan birleşik veya ayrı, stigmalan yuvarlak, disk şeklinde veya uzamıştır. Meyve kapsula şeklindedir, kotiledonsuz veya iz halinde, kotiledonlu olan embriyoları iplik şeklindedir. Cuscuta türlerinin çoğunda tohum gömleği kalındır. Doğada, çimlenme sırasında tohum gömleğinin parçalanabilmesi için topraktan gerekli su alınır. Çimlenmede ilk kez kök ucu ardmdanda gövde ucu tohumdan çıkar. Gövde kotiledonsuz olup, gelişim sırasında endospermdeki besin maddelerinden yararlanır. Besin maddeleri tükenince kök de ölür. Beli bir uzunluğa ulaşmış olan gövde bir konukçu bulup, tutunabilirse yaşamını sürdürür, tutunamazsa elimine olur.

Çimlenmeden konukçuya duyulan gereksinme arasındaki sürenin 3-5 hafta olduğu saptanmıştır. Tutunan gövde, konukçuya bakan yüzeyinden emeçler geliştirir. Gövde ucu sürgünü ise saat ibresinin aksi yönünde hareket yaparak konukçuya sarılır. Yüksek oranda besin maddeleri ve metabolitler depo eden bu bitkiler yaşamlarının son döneminde (tohum) konukçularına fazla bağımlı kalmamaktadırlar. Çoğalmaları tohum ile veya gövde parçaları ile olmaktadır. Bir yıldan diğer yıla tohum ile veya çok yıllık konukçu bitkilerin gövdelerinde gömülü kalan kendi parçaları ile geçerler. 

Bir küsküt bitkisi genellikle 3.000-25.000 adet tohum verir. Tohumlarının bir kısmı olgunlaşıp toprağa düşer ve hemen çimlenir. Bir çoğu da toprak üstüne yakın kısımda kalıp 5-15 yıl durgun bir halde çimlenme gücünü kaybetmeden durur, ortamını bulunca hemen çimlenir. Bitki üzerinde tutunup gelişmiş küskütün iplik dallarında çok sık top şeklinde çiçek açar. Her tip top çiçek yüzlerce tohum taşır.

Yaşayış : Küskütler parazit bitkilerdir. Tohumla çoğaldığı gibi, saç gibi sarınıcı dallarının parçaları ile de çoğalırlar. Toprağa düşen tohumlar ilkbaharda hava koşullarına göre çimlenir, uygun bulduğu yoncayı yakalar, uzanır, topraktan ilişkisini keser ve gelişmesine devam eder. Yoncada daldan dala uzanır, bitkinin içinde besin maddelerini emeçleri ile alarak bitkinin zayıflamasına, kurumasına, bodurlaşmasına neden olur. Ayrıca bitki tohum bağlayamaz. Yoğun yerde tüm ürünü yok edebilir, yoncanın yeşil hayvan yemi verimini ve tohum alınacak yoncalarda tohum verimini düşürür, yoncalığı tamamen kaplamış yoncalıkta, %80-90 küsküt tohumu elde edilir.

Kültürel Önlemler :Her şey den önce temiz yoncalıkların ve yeni yonca tesislerinin küskütle bulaşmasını önleyici önlemlerin üreticiye iyi bir şekilde öğretilmesi gerekir.

Kimyasal Mücadele :Yoncada küskütle mücadelede başarı, ancak kültürel önlemlerin tam alınması mekaniksel mücadele yöntemi ve kimyasal mücadelenin birbirini tamamlayıcı olarak kullanılmasıyla mümkündür. Yoncalarda kümeler halinde görülen küskütler, ocaklar halinde yonca ile birlikte derinden biçilir daha sonra ilaçlama yapılır. Yoncada küsküte karşı herbisit uygulaması ile beraber, küskütün yayılmasına engel olacak önlemlerin alınması, kültürel metotların uygulanması da gerekir.