Sebzecilik Bölgeleri Nerelerdir?

SEBZECİLİK BÖLGELERİ

Ülkemiz coğrafi olarak yedi bölgeye ayrılmıştır. Ancak tarımsal üretim açısından bu yedi coğrafi bölge oluşumu yeterli olmamış ve dokuz tarım bölgesine ayrılması daha kabul gören bir fikir olmuştur. Ülkemiz kıtaların birleştiği bir bölgededir. Coğrafi yapı açısından ülkemiz oldukça büyük farklılıklar göstermekte, her bölgede bu bölgenin iklim özelliklerinden çok daha farklı iklim yapısına sahip mikroklima bölgeleri de mevcuttur. Bu nedenlerden dolayı her bölgenin sebzecilik potansiyeli de farklılık göstermektedir. Bu bölgeleri genel özellikleri ile açıklamaya çalışalım.

 

1.Orta kuzey Bölgesi:

Bu bölge Ankara, Bilecik, Eskişehir, Bolu, Çankırı, Çorum, Kütahya, Kırşehir, Uşak ve Yozgat illerini kapsamaktadır. Bu bölgenin genel iklim yapısı tipik karasal iklim olarak isimlendirilebilir. Yani yazları kurak ve sıcak, kışları soğuk ve yağışlı. Bölge kendi içinde de çok değişik bölgeleri içinde barındırmasına rağmen, genelde 10 °C ortalama sıcaklığa sahiptir. Yaz aylarında bu sıcaklık ortalama 30-35 °C ye kadar çıkarken, kış aylarında ­20 °C kadarda düşebilmektedir. Ancak kış ayları ortalaması -5°C civarındadır. Bu bölgede donlu gün sayısı ortalama 25-30 gündür. Ortalama yağış 400-600 mm ve nem % 55-65 civarındadır. Bu bölgede en önemli sebze üretilen bölgeler Ankara, Bolu ve Bilecik civarıdır. Bu bölgede özellikle Kütahya Simav yöresinde jeotermal enerjiye dayalı olarak örtüaltı tarımında gelişme eğilimindedir.

 

2. Ege Bölgesi:

Aydın, Burdur, Çanakkale, Balıkesir, Manisa, Denizli, Isparta, İzmir ve Muğla illerini kapsar. Bölgenin iklimi kıyı bölgelerde oldukça ılıman bir iklim söz konusudur. Balıkesir'in iç kısımları, Burdur ve Isparta geçit bölgesi olup iklimi biraz daha serttir. Ortalama yıllık sıcaklık 10-16 °C civarındadır. Yaz aylarında sıcaklık ortalaması 25-30 °C iken kış aylarında 0-5°C civarındadır.Oransal nem ortalama % 70-80 civarındadır. Kıyı bölgelerde donlu gün sayısı 1-2 günle sınırlı kalırken, iç kesimlerde 40-50 güne kadar çıkmaktadır.

 

Bölgede sebzecilik oldukça yaygındır özellikle kıyı bölgelerinde hem örtüaltı sebzeciliği hem de tarla sebzeciliği oldukça yaygındır. Açıkta bu bölgede yılda 2-3 ürün olmak mümkündür. Ayrıca bu bölgede özellikle Denizli ve İzmir gibi illerde jeotermal enerjiye dayalı bir örtüaltı tarımı da gelişmeye başlamıştır. Ayrıca bölgede sanayiye yönelik yaygın bir sebze tarımını da gözlemlemekteyiz.

 

3. Marmara Bölgesi:

Başta İstanbul, Bursa, Sakarya, Tekirdağ, Yalova, Edirne, Kırklareli ve Kocaeli illerini içine alır. Genelde ılıman bir iklime sahiptir. Ancak iç kısımlara doğru iklim biraz daha sertleşir. Bölgede yazlar sıcak kışlar kısmen ılımandır. Bu yönüyle özellikle serin iklim sebzelerinin 2-3. ürün olarak yetiştirilme şansı vardır. Ortalama sıcaklık 13-14 °C civarındadır. Donlu günler sayısı 40 gün civarındadır. Yıllık yağış 400-1000 mm dır. Bu bölgede özellikle Yalova bölgesi örtüaltı tarımı açısından oldukça önemlidir. Bölgede sanayiye yönelik sebzecilik yaygındır.

Trakya bölgesinde özellikle soğan, kavun, karpuz tarımı yaygındır.

 

4. Akdeniz Bölgesi:

Türkiye’nin en fazla sebze üretimini gerçekleştiren bölgedir. Bölgenin genel iklimi kıyı kesimlerinde oldukça ılımandır. Bölge de genel olarak kışları ılıman yazları sıcak bir  iklim hakimdir. Sahil şeridinde donlu gün sayısı oldukça azdır. Buda örtüaltı tarımı için oldukça elverişlidir. Yayla kesimlerinde yazları tarla sebzeciliği son yıllarda yaygınlaşmaktadır. Sahil şeridinde yaz ayları yüksek sıcaklıktan dolayı sebze tarımı pek yapılamamaktadır. Ancak tekrar özetlemek gerekirse ülkemizin turfanda sebze üretim bölgesidir.

Bu bölgede Antalya, Adana, Mersin, Hatay ve Kahramanmaraş illeri vardır.

 

5.Kuzeydoğu Bölgesi:

Ülkenin en engebeli ve dağlık bölgesidir. Sebzecilik potansiyeli açısından da çok elverişli değildir. Özellikle Iğdır ve Erzincan Ovası ile küçük vadilerde sebze tarımı yapılsa da yaygınlaşamamıştır. Ağrı, Artvin, Erzincan, Erzurum, Iğdır ve Kars illerini kapsar. Bölgenin iklimi çok heterozendir. Ağrı ve kar hemen hemen sebze tarımı için olanaksızken Iğdır ve Erzincan ovaları sebze tarımına elverişlidir.

Bölgenin genel iklim özelliği uzun kış ve kısa yaz periyodu olarak tanımlanabilir. Yaz ayları ortalama sıcaklıkları 15-20 °C civarında iken kış aylarında bazen -40 °C kadar düşebilir. Yıllık ortalama sıcaklık ise 5-7 °C civarındadır.

 

6. Güneydoğu Bölgesi:

Bitlis, Bingöl, Diyarbakır, Van, Hakkari, Muş, Siirt, Şanlı Urfa illerini kapsar. Bu bölge özellikle Şanlıurfa yöresi dikkate alındığında önemli sebze üretim bölgelerinden bir olmaya aday bir bölgemizdir Ancak henüz üretim yeterli seviyede değildir. Bölge yazları kurak ve sıcak, kışları ise yağışlı ve soğuk geçen bir iklim yapısına sahiptir. Ancak Van gölü havzası, Siirt Baykan vadisi gibi mikroklimalar ve Şanlıurfa'nın GAP projesinden sonraki durumu dikkate alındığında bölge sebze tarımı için daha elverişli bir ekoloji bünyesinde barındırır. Yıllık ortalama sıcaklı 16-17 °C civarındadır. Yaz aylarında sıcaklı bazı kesimlerde 40-45 °C kadar çıkabilmektedir. Yağışlar 400-600 mm civarındadır.

 

7. Karadeniz Bölgesi:

Bölge; Giresun, Gümüşhane, Kastamonu, Ordu, Rize, Sinop, Samsun, Trabzon ve Zonguldak illerinden oluşur. Bu bölgenin genel iklim yapısı yazları sıcak ve kışları ılıkdır. Bölgenin genelde oransal nemi yüksek olup kıyı kesimlerde donlu gün sayısı yok denecek kadar az iken içlere gidildikçe iklim sertleşir. İç kesimlerde Gümüşhane gibi yerlerde donlu gün sayısı 100 güne kadar çıkabilir. Ortalama sıcaklık 10-14 °C civarındadır. Yıllık yağış toplamı ise 400-1000 mm arasında değişir. Rize gibi bazı lokasyonlar da ise 2000 mm kadar çıkabilir. Bölgenin genelde dağlık ve engebeli bir araziye sahip olması sebze tarımını sınırlayan en önemli faktördür. Bunun yanında özellikle Samsun yöresinde hem tarla sebzeciliği hem de örtüaltı sebzeciliği gelişmiştir.

 

8. Ortadoğu Bölgesi:

Adıyaman, Amasya, Elazığ, Malatya, Sivas, Tokat ve Tunceli illerini kapsar bu bölge. Bölgede genelde karasal bir iklim hakimdir. Bölge içinde en önemli sebze üretimi illerin başında Elazığ gelmektedir. Yıllık yağış toplamı 400-700 mm civarın da olup yağışların büyük bir kısmı kış aylarında gerçekleşmektedir. Ortalama sıcaklık 10-15 °C civarındadır. Bölge genelde yazları kurak ve sıcak kışları yağışlı ve serindir.

 

9. Ortagüney Bölgesi:

Bu bölge Afyon, Kayseri, Konya, Nevşehir ve Niğde illerinden oluşmaktadır. Tipik karasal iklim kuşağıdır. Sebze üretimi sulanabilir nehir kenarlarında ve aile üretimi için yapılır genelde. Yaygın bir ticari sebze üretiminden bahsetmek mümkün değildir. Bölgede üretilen en önemli sebzelerin başında kavun ve karpuz gelmektedir.