• notifications1
  • menü

Bugün : 29 Mart 2024 Cuma

Solarizasyon, Güneş’in ısı enerjisinden yararlanılarak uygulanan bir çeşit termal inaktivasyon yöntemidir. Özellikle seracılıkta, seraların boş olduğu yaz döneminde yaygın bir uygulama haline gelen solarizasyon, yazları sıcak geçen bölgelerde açık alanlarda da uygulanabilen bir yöntemdir. Solarizasyonda amaç; toprakta bulunan hastalık etmenlerini, yabancı ot tohumlarını, nematodları ve bazı zararlı böcekleri yüksek ısıyla etkisiz hale getirmektir. Bu amaçla toprak yüzeyi hava geçirmeyecek şekilde şeffaf bir naylon örtü ile örtülür. Yaz aylarında zaten yüksek olan hava sıcaklığı (özellikle seraların içinde), şeffaf örtü altında daha da yüksek derecelere ulaşır. 50-55 °C’de birçok protein molekülünün denatüre olduğu (parçalandığı) bilinmektedir. Böylece solarizasyon uygulanan topraktaki yabancı ot tohumları ve zararlı etmenler canlılığını yitirmektedir. Buna karşılık toprakta bulunan faydalı mikroorganizmaların çoğunlukla yüksek ısıya daha tolerant olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda solarizasyon, sterilizasyondan farklı olarak zararlı etmenlerin topraktaki yoğunluklarını belirli ölçüde azaltan bir dezenfeksiyon yöntemdir.

 

Neden Solarizasyon?

Bilindiği üzere kültür bitkilerinde zararlara sebep olan önemli hastalık etmenleri ve nematodların birçoğu ve yabancı ot tohumları toprak kaynaklıdır. Bu toprak kökenli etmenlerle mücadelede iki seçenek vardır. Birincisi son derece zehirli bazı kimyasal maddelerin toprağa uygulanmasıdır ki bu yöntemin çevre ve insan sağlığı açısından son derece riskli neticeleri vardır. Bunların başında hedef dışı canlıların bu zehirli kimyasallardan zarar görmesi ve doğada kaybolmayan bu maddelerin bir şekilde insana geri dönmesi gelmektedir. İkinci seçenek ise zehirli bir kimyasal madde kullanmaksızın daha çok fiziksel parametrelerden yararlanılarak uygulanan yöntemlerdir. Bunların içerisinde solarizasyon, buharla sterilizasyon, infra-red ve mikrodalga uygulaması gibi yöntemler yer almaktadır. Ancak bunlar içerisinde de hem maliyet hem de çevresel etki anlamında ön plana çıkan yöntem solarizasyondur.

 

Solarizasyon, toprak kökenli pek çok zararlı etmeni etkisiz hale getirmesinin yanı sıra toprak kimyasını da etkileyerek, çözülebilir besin maddelerinin miktarında artışa neden olmaktadır. Bu artış bazen öyle seviyelere çıkmaktadır ki toprağa ilave gübre vermeye gerek kalmaz. Bu sayede kimyasal gübre kullanımı azaltılmış olur.

 

Solarizasyon Nasıl Uygulanır?

Solarizasyon uygulamasından etkin ve başarılı bir sonuç alabilmek için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır. Bunlardan ilki uygulama yapılacak toprağın hazırlığıdır. Bunun için toprak 25-30 cm derinliğinde işlenmelidir. Zira yapılan bazı araştırmalarda işlenmiş topraklarda ulaşılan maksimum sıcaklık değerlerinin işlenmemişlere oranla daha fazla olduğu görülmüştür. Ancak toprak işlendikten sonra mutlaka tesviye edilerek toprak yüzeyinde kesek, taş vb. girinti ve çıkıntıların giderilmesi gereklidir. Aksi takdirde yüzeye serilen örtü malzemesi ile toprak arasında boşluklar kalmakta, bu da ısının etkin bir şekilde iletilmesine engel olmaktadır. Ayrıca tesviye sırasında sivri uçlu cisimlerin uzaklaştırılması, örtünün delinmemesi açısından önemlidir.

 

Bazı alanlarda sırta dikim yapılması gerekebilir. Eğer böyle bir durum varsa sırtlar solarizasyondan önce hazırlanmalı ve solarizasyon uygulamasından sonra toprak karıştırılmamalıdır. Çünkü solarizasyon toprağın ilk 15-20 cm lik profilinde etkilidir. Dolayısıyla solarizasyondan sonra yapılacak bir toprak işleme, dezenfekte edilen yüzey toprağı ile altta kalan toprağın karışmasına sebep olmaktadır. Oluşan kaymak tabakasını kırmak vb. nedenlerle mutlaka toprak işleme yapılması gerekiyorsa, bunun 15 cm’nin altına inmeyecek şekilde yüzeysel olarak yapılması gerekir. Tüm bu işlemler yapılırken toprağın fazla sıkıştırılmamasına özen gösterilmelidir.

 

Solarizasyon uygulamasında dikkat edilecek diğer ve beklide en önemli konu toprağın ıslatılmasıdır. Bazı kaynaklara göre solarizasyon hidro-termal bir dezenfeksiyon yöntemidir. Yani solarizasyondan başarılı sonuç alabilmek için mutlaka toprağın ıslak olması gerekir. Aksi takdirde toprak zerrecikleri arasındaki boşluklarda hava kalacaktır. Bilindiği üzere hava oldukça kötü bir iletkendir ve ısının toprak içerisinde yayılmasını engeller. Bu nedenle naylon örtü serilmeden önce ya da damla sulama gibi bir imkan varsa, örtü serildikten sonra toprak doyuncaya kadar sulanmalıdır ki toprak içerisindeki tüm boşluklar çok daha iyi bir iletken olan suyla dolsun. Solarizasyon süresince de topraktaki nem oranı azaldıkça sulamayla takviye edilmelidir. Topraktaki nem düzeyinin yüksek olmasının, ısı iletkenliğini artırmasının yanı sıra çok önemli diğer bir görevi vardır. Topraktaki yabancı ot tohumları ve hastalık etmenlerinin sporları suyla temas ettiklerinde su alarak şişerler ve onları yüksek sıcaklık gibi olumsuz çevre şartlarından koruyan tohum kabuğu ile spor duvarları çatlar. Hatta bazı tohumlar çimlenmeye başlar. Böylece ısıya karşı çok daha hassas hale gelirler.

 

Solarizasyon uygulamalarında sonucu etkileyen diğer bir faktör kullanılan örtü malzemesidir. Bugün pratikte solarizasyon amacıyla kullanılan tek materyal polietilen ya da polivinilkloridden imal naylon örtülerdir. Ancak bu örtülere solarizasyonun etkinliğini artıracak bazı maddeler eklenebilmektedir. Bunlardan biri güneşin ısı enerjisi taşıyan kızıl ötesi dalgalarını absorbe eden (tutan) ve böylece örtünün sera etkisini (ısıtma) artıran maddelerdir. İkincisi, su buharının yoğunlaşmasını önleyen maddelerdir. Bilindiği üzere plastik, su geçirgenliği sıfıra yakın olan bir materyaldir.

 

Bu nedenle solarizasyon amacıyla toprak yüzeyine serilen örtülerin altında damlalar halinde yoğunlaşan su buharı, güneş ışınlarını büyük oranda geri yansıtmaktadır. Bu da örtüden beklenen verimin tam olarak alınamamasına neden olmaktadır. Bu sorun plastiğin içerisine eklenen ve suyun damlalar halinde yoğunlaşmasını önleyen bazı maddeler yardımıyla büyük oranda çözülmüştür. Bu özellik sayesinde, solarizasyon işleminde güneş ışığının penetrasyonu (girişi) maksimum düzeyde olmaktadır. Diğer taraftan ince örtülerin, kalın örtülere oranla toprağı daha fazla ısıttığı belirlenmiştir. Ancak bu durumda da örtünün delinme riski artmaktadır. Solarizasyon örtüleri serilirken mümkün olduğunca gergin olmalı ve kenarları hava almayacak şekilde toprağa gömülmelidir. Serme sırasında ya da daha sonra oluşan delik ya da yırtıklar hızla kapatılmalıdır. Örtüler mümkün olduğunca geniş alanı kapatacak şekilde tek parça (yekpare) olmalıdır.

 

Solarizasyonla birlikte kombine edilecek bazı uygulamalar solarizasyonun etkinliğini artırmaktadır. Örneğin hayvan gübresi, yeşil gübre, biyosidal etkisi olan bazı bitki parçaları (turp ve hardal türleri gibi) ve kompost gibi materyallerin toprağa karıştırıldıktan sonra solarizasyon işleminin yapılması başarı şansını artırmaktadır. Yine çok bulaşık sahalarda toprak dezenfeksiyonu için kullanılan pestisitler (tarım ilaçları) solarizasyonla kombine edilirlerse, önerilen dozların yarısında veya daha altında etkili sonuç alınabilir.

 

Türkiye koşullarında solarizasyon uygulaması, Ege ve Akdeniz’in sahile yakın bölgeleri ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ve yaz ayları çok sıcak geçen mikro klimalarda başarılı sonuç verebilir. Diğer bölgelerimizin güneşlenme süreleri ve ortalama sıcaklıkları göz önüne alındığında, etkin bir solarizasyon için yeterli olmadıkları görülür. Solarizasyon işlemi yılın en sıcak döneminde (Temmuz-Ağustos) ve en az dört hafta süreyle yapılmalıdır. Solarizasyon süresinin uzatılması başarı şansını artırır.

 

Solarizasyondan sonra toprak, büyük ölçüde dezenfekte olduğu için yeni bulaşmalara hassas hale gelir. Bu nedenle dışarıdan getirilen toprak, gübre ve fide gibi materyallerin temizliğinden ve sağlığından emin olunmalıdır. Solarizasyonda kullanılan örtü materyali eğer tekrar kullanılmayacaksa sürdürülebilir atık yönetimi kurallarına uygun şekilde değerlendirilmelidir.

 

Doğru uygulandığında en az kimyasal mücadele kadar başarılı sonuç veren solarizasyon yönteminin, özellikle ekonomik getirisi yüksek kültür bitkilerinde daha da yaygınlaştırılması, hem tüketicilerin sağlığı, hem de kimyasal girdilerin azaltılması noktasında büyük önem arz etmektedir.

 

Kaynak: KİTİŞ, Y.E., 2012. Solarizasyon Nedir? Nasıl Uygulanır? Tarım Günlüğü Dergisi, Sayı: 10, 34-37 s.

x
Bu konu hakkındaki sorularınızı ya da görüşlerinizi bu alana yazabilirsiniz!

(61910 kodunu soldaki kutucuğa yazın!)

Solarizasyon Uygulaması Nedir, Nasıl Yapılır?

Solarizasyon Uygulaması Nedir, Nasıl Yapılır?

Solarizasyon, Güneş’in ısı enerjisinden yararlanılarak uygulanan bir çeşit termal inaktivasyon yöntemidir. Özellikle seracılıkta, seraların boş olduğu yaz döneminde yaygın bir uygulama haline gelen solarizasyon, yazları sıcak geçen bölgelerde açık alanlarda da uygulanabilen bir yöntemdir. Solarizasyonda amaç; toprakta bulunan hastalık etme...

KULLANICI GİRİŞİ

Üye Ol Şifremi Unuttum?

Sorhocam.com 2014 yılında Ziraat Mühendisi Arafa KARAÇELEBİ tarafından kurulmuş olup herkesin faydalanabilmesi için ücretsiz olarak hizmet vermektedir.

Yetiştiriciliği, tarımı, ürünleri, bitkisi, ağacı, çiçeği gübreleri, hastalığı zararı, zararlıları, mücadelesi, ilaçları aşısı, budaması, otu, faydaları, programı, önerileri, istekleri, tavsiyeleri, nedir, nelerdir, nasıl yapılır, özellikleri, kullanım alanları, takvimi, sınavı, sınavları, notları

Site Haritası - Rss Beslemesi